Thời đại 4.0 với sự phát triển vượt bậc của công nghệ mang đến nhiều cơ hội tiềm năng cho những ai muốn cải thiện thu nhập. Trong số đó phải kể đến các hình thức kinh doanh kỹ thuật số như dịch vụ cho thuê xe công nghệ (như Grab, Gojek, Xanh SM…) hay xem phim trực tuyến (như Netflix, Phimpal.com…). Vậy kinh doanh kỹ thuật số là gì và mang lại lợi ích gì cho các cửa hàng? Mời bạn đọc bài viết sau để biết thêm chi tiết.
Kinh doanh kỹ thuật số là gì?
Theo KJC, kinh doanh kỹ thuật số (DB) là một hình thức kinh doanh sử dụng công nghệ trong mọi quy trình quản lý, thiết kế sản phẩm và quảng bá thương hiệu. Tuy nhiên, thuật ngữ kinh doanh kỹ thuật số (DB) có thể bị nhầm lẫn với kinh doanh điện tử (EB) , vì cả hai đều sử dụng công nghệ số trong hoạt động bán hàng.
Để triển khai thành công mô hình kinh doanh kỹ thuật số và tạo cơ hội phát triển, cạnh tranh mạnh mẽ trên thị trường, chủ cửa hàng cần phân biệt EB và DB. Cụ thể:
- Phạm vi hoạt động : DB có phạm vi hoạt động rộng hơn (bao phủ mọi mặt của đời sống miễn là có thể áp dụng công nghệ để nâng cao chất lượng sản phẩm/dịch vụ) thay vì EB, vốn chỉ có thể áp dụng cho mô hình bán hàng trực tuyến.
- Khách hàng : So với EB (thường nhắm đến khách hàng trực tuyến), cơ sở khách hàng của DB lớn hơn (bao gồm cả người mua trực tuyến và ngoại tuyến).
Tóm lại, trong khi kinh doanh điện tử (EB) tập trung vào việc xử lý các giao dịch điện tử và các khía cạnh của kinh doanh trực tuyến, kinh doanh kỹ thuật số (DB) mở rộng hơn nữa bằng cách sử dụng công nghệ số để chuyển đổi mô hình kinh doanh, do đó tạo ra cơ hội thúc đẩy kinh doanh trong quản lý, sản xuất và tiếp thị.
Các đặc điểm chính của kinh doanh kỹ thuật số
- Tương tác trực tuyến: Khách hàng có thể tiếp cận sản phẩm, dịch vụ, và hỗ trợ trực tuyến 24/7. Ví dụ: Amazon, Shopee, Lazada cung cấp trải nghiệm mua sắm liên tục.
- Dữ liệu là tài sản quý giá: Mọi hành vi của khách hàng trên nền tảng số được thu thập, phân tích để đưa ra quyết định kinh doanh thông minh.
- Tính tự động hóa cao: Hệ thống tự động hóa trong marketing, quản lý kho hàng, chăm sóc khách hàng giúp tiết kiệm thời gian và chi phí.
- Khả năng mở rộng nhanh chóng: Một sản phẩm kỹ thuật số có thể tiếp cận hàng triệu khách hàng trên toàn cầu mà không cần mở nhiều cửa hàng vật lý.
- Khả năng cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng: Nhờ dữ liệu và AI, doanh nghiệp có thể tùy chỉnh sản phẩm, khuyến mãi và trải nghiệm dựa trên hành vi cá nhân.
Mô hình kinh doanh kỹ thuật số và các ví dụ liên quan
Theo tham khảo từ những người tham gia liên minh KJC, dưới đây là một số ví dụ phổ biến nhất về mô hình kinh doanh kỹ thuật số để bạn tham khảo:
- Thương mại điện tử (E-commerce/Marketplace): Đây là mô hình được nhiều người lựa chọn kinh doanh hiện nay bởi nó mang đến cơ hội mua bán hàng hóa trực tuyến trên nền tảng kỹ thuật số. Mô hình này giúp các cửa hàng tiết kiệm chi phí mặt bằng, đầu tư thiết kế nội thất hay biển hiệu/biển quảng cáo. Gợi ý một số nền tảng thương mại điện tử nổi bật mà các cửa hàng nên tham khảo hiện nay là Shopee, Lazada, Tiki…
- Dịch vụ chia sẻ ngang hàng: Mô hình kinh doanh dựa trên chính người trung gian, tạo ra môi trường kinh doanh thân thiện cho cả người bán và người mua. Ví dụ điển hình là ứng dụng Traveloka, chuyên cung cấp dịch vụ đặt phòng, vé máy bay, vé tàu hỏa… một cách tiện lợi từ các công ty đến khách hàng.
- Thu nhập ẩn thông qua dữ liệu: Một mô hình giúp các công ty/cá nhân tăng thu nhập thụ động, bất kể họ có bán sản phẩm/dịch vụ hay không. Ví dụ như mô hình tiếp thị liên kết mà các KOL, KOC, influencer… (những người nổi tiếng có sức ảnh hưởng đến phần lớn người xem) sử dụng để cải thiện thu nhập.
- Hệ sinh thái: Mô hình xây dựng một hệ thống bao gồm nhiều dịch vụ kỹ thuật số khác nhau. Ví dụ: hệ sinh thái Apple bán các sản phẩm công nghệ như iPhone, Macbook, v.v. và cũng có dịch vụ thanh toán trực tuyến qua Apple Pay hoặc trò chơi/ứng dụng trên App Store.
- Trả tiền sau khi dùng thử (Freemium): Người dùng có thể trải nghiệm các tính năng miễn phí trong một khoảng thời gian nhất định và sau đó phải trả phí để tiếp tục sử dụng. Ví dụ: Spotify, Youtube, Grammarly…
- Đăng ký: Mô hình yêu cầu người dùng tạo tài khoản và trả phí hàng tháng/hàng năm để trải nghiệm đầy đủ dịch vụ. Ví dụ: Netflix, Canva…
- Theo yêu cầu: Một mô hình phát triển dựa trên nhu cầu cụ thể của một nhóm khách hàng tiềm năng. Ví dụ: các trang web như TOPCV, Glints, Upwork… giúp người dùng nhanh chóng tìm được việc làm tự do dựa trên bộ lọc.
Lợi ích và hạn chế của kinh doanh kỹ thuật số
Lợi ích của kinh doanh kỹ thuật số
- Tiếp cận khách hàng toàn cầu: Không bị giới hạn bởi địa lý, các sản phẩm và dịch vụ có thể đến tay khách hàng ở bất kỳ đâu.
- Chi phí vận hành thấp hơn: So với cửa hàng vật lý, chi phí thuê mặt bằng, nhân sự và quản lý giảm đáng kể.
- Quản lý dữ liệu hiệu quả: Dữ liệu khách hàng, doanh thu và vận hành được số hóa, giúp ra quyết định nhanh và chính xác.
- Tăng trải nghiệm khách hàng: Khách hàng được cá nhân hóa trải nghiệm, nhận ưu đãi, hỗ trợ và dịch vụ nhanh chóng.
- Khả năng thích nghi với thay đổi thị trường: Nhờ công nghệ số, doanh nghiệp có thể thử nghiệm mô hình mới, sản phẩm mới, hoặc chiến dịch marketing mới mà không tốn nhiều chi phí.
Mặc dù kinh doanh kỹ thuật số mang lại nhiều cơ hội, nhưng cũng gặp phải những thách thức:
- Cạnh tranh khốc liệt: Trên nền tảng số, rào cản gia nhập thấp, khiến thị trường trở nên bão hòa.
- Rủi ro bảo mật và dữ liệu: Dữ liệu khách hàng là tài sản quý giá, nhưng nếu bị xâm nhập sẽ gây mất uy tín và thiệt hại lớn.
- Cập nhật công nghệ liên tục: Doanh nghiệp phải liên tục cập nhật công nghệ mới như AI, big data, blockchain để duy trì cạnh tranh.
- Đòi hỏi kỹ năng số hóa cao: Nhân viên cần có kiến thức về marketing số, phân tích dữ liệu, quản lý nền tảng số và vận hành hệ thống.
- Phụ thuộc vào hạ tầng kỹ thuật: Sự cố máy chủ, mất kết nối internet hoặc lỗi phần mềm có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu.
Tương lai của kinh doanh kỹ thuật số
Kinh doanh kỹ thuật số đang mở ra cơ hội vô tận:
- Thương mại xã hội (Social Commerce): Mua sắm trực tiếp trên mạng xã hội.
- Công nghệ AI và Big Data: Dự đoán nhu cầu khách hàng, tối ưu giá bán và quảng cáo.
- Blockchain và NFT: Bảo vệ quyền sở hữu số và tạo ra thị trường mới cho sản phẩm số.
- Internet of Things (IoT): Kết nối thiết bị thông minh, cung cấp dữ liệu trực tiếp cho doanh nghiệp.
Những xu hướng này cho thấy kinh doanh kỹ thuật số không chỉ là một mô hình, mà là một hệ sinh thái liên kết chặt chẽ giữa công nghệ, dữ liệu và trải nghiệm khách hàng.
Hy vọng bài viết trên đã giúp cửa hàng giải đáp được câu hỏi kinh doanh kỹ thuật số là gì và lợi ích của nó. Có thể thấy, dù cửa hàng hoạt động theo mô hình nào, trải nghiệm mua sắm thân thiện tại cửa hàng và tốc độ giao hàng nhanh chóng khi đặt hàng trực tuyến là hai yếu tố quan trọng mà người bán hàng nên thường xuyên xem xét để cải thiện.
